Hoe gedoe kan verbinden: wat speelt er nou echt?

Afgelopen dinsdag hadden we bij Van Harte & Lingsma onze maandelijkse Heilige Dinsdag. Eén dag per maand waarin mijn collega’s en ik bij elkaar komen. Een (waarde)volle dag. Terwijl ik rond half zes naar huis reed, liet ik mij de dag passeren vanuit de vraag: Hoe was het en wat ijlt er nog na? Eén moment wil ik met je delen.

Boze emotie

Tijdens zo’n Heilige Dinsdag heb ik meestal vier overleggen. Het laatste overleg was dit keer het trainersoverleg waarin we met de trainers de ontwikkeling in onze organisatie bespreken. Verschillende gedachten/zienswijzen werden met elkaar gedeeld. Ik beschouwde de interactie en besloot voor mezelf mijn gedachten over het onderwerp op me in te laten werken voor er iets over te zeggen.

Ik merkte dat ik me steeds meer begon te irriteren aan het gedrag van één collega waardoor ik vanuit de boze emotie mijn mening gaf en haar aansprak. Inhoudelijk waren we het niet eens. Ik zag dat de manier waarop ik het zei haar raakte en ze daardoor wat stiller werd. We hadden geen oogcontact meer. Het voelde voor mij even als ‘Zo de buit is binnen’ en dat werd nog eens bekrachtigd doordat ik bijval kreeg op mijn inbreng.

IJsberg

Nu ben ik helemaal niet weg van gedoe of wat schuren, maar onderweg naar huis zat ik nog eens te broeden over wat daar eigenlijk gebeurde. En wat mijn collega en mij eigenlijk verbindt.

Een manier om naar dit gedrag te kijken is het ijsbergmodel van McClelland.

‘Het zichtbare gedrag en kennis van mensen bevindt zicht boven de waterlijn, – het topje van de ijsberg. Het grootste gedeelte van de ijsberg bevindt zich onder de waterlijn. Hier bevinden zich de onbewuste en onzichtbare gevoelens, overtuigingen, normen en waarden, eigenschappen en motieven van mensen. Een eenvoudig kader om naar een interactieproces te kijken.’

Dit model gaat er vanuit dat communicatie tussen twee mensen een kettingreactie is, een optelsom van achtereenvolgend gedrag. En als er wat gedoe is dan is er vaak onderwater iets op te lossen: ofwel te kijken waar ieder zijn ijsberg elkaar raakt.

Als je wat meer zicht wilt krijgen op het interactieproces, moet je weten waar je gedrag vandaan komt. En nieuwsgierig te zijn hoe dat bij jezelf en bij anderen (mogelijk) zit.

Mijmeren

Tijdens de file dook ik al mijmerend mijn ijsberg in.

Mijn collega zei diverse malen: ‘Ik wil het snappen’. En ik zag haar maar vragen blijven stellen. Mijn reactie was dat ik eerst mijn mond hield en toen na een tijdje haar stevig aansprak: ‘Ik vind echt dat je niet alles hoeft of kan weten hoe besluiten worden genomen. En dat je dat ook hebt te kunnen verdragen. Dat is echt ook een leiderschapskwaliteit’, voegde ik wat betweterig aan toe. Zo, punt gemaakt.

Wat gebeurde er?

Valt het gedrag buiten je norm, dan ga je erover nadenken wat de reden kan zijn. Met andere woorden: ik ging haar gedrag voor mezelf proberen te verklaren. ‘Ach ze vindt ongemak lastig, onduidelijkheid lastig’. En ook het tegenovergestelde merkte ik bij mezelf op: ‘Ze luistert niet naar wat er wordt gezegd en kan niet dealen met het feit dat ze het niet helder heeft’.

Die verklaringen die ik zo voor haar gedrag had gevonden bepaalde het gevoel dat ik op dat moment kreeg: irritatie. Ik voelde mij ook niet gehoord in mijn visie en werd daardoor boos.

Verschillen

En wat raakte mij nu waardoor ik zo boos werd? Welke norm of waarde werd er in mij getriggerd en waarvoor ging ik staan? Al voelend kom ik op waarden als diversiteit, creativiteit en veiligheid. Of te wel: mogen er ook verschillen bestaan?

En dat herken ik wel bij mezelf. Ik heb wel een strijder in mij die gaat vechten voor diversiteit. En ik vermoed dat die op dat moment in het geding kwam. Mijn innerlijke vechter wil zorgen dat er niet te veel gegeneraliseerd wordt. Want dat is wel een belangrijk drijfveer voor mij: eigenheid en diversiteit verbinden. Dat geeft mij namelijk veiligheid, plezier en rust.Ik vermoed dus dat ik me daarin niet gezien voelde en dat maakte mij boos. Maar, alleen deze laatste stap is zichtbaar voor de ander en dus ook voor mijn collega. Al die andere stappen spelen zich af in ons/mij ijsberg.

En me dit realiserende vermoed ik ook dat mijn collega zich niet gezien voelde en waarschijnlijk ook geraakt werd op een van haar waarden. Door me dit te realiseren merk ik dat ik haar met een opener blik ga bekijken. Hierdoor ben ik gelijkwaardiger in de interactie en voed ik mijn eigen verlangen om eigenheid en diversiteit te verbinden. Ik word nieuwsgierig naar haar innerlijke drijfveren. Binnenkort maar eens een kopje koffie doen met haar.

 


 

Wil je meer weten over het effect van je gedrag kijk dan eens naar de training KIG, communicatie, interactie en gespreksvaardigheden.