3 tips voor effectieve gedragsverandering

Binnen de wetenschap[1] wordt hard gewerkt aan bewijs om aan te tonen dat persoonlijkheid veranderbaar is. De traditionele opvatting hierin is dat het voor de helft genetisch bepaald wordt en voor de helft door omgevingsfactoren. Toch wordt gesuggereerd dat tijdens de levensloop de omgeving een cruciale rol speelt bij het ontwikkelen van persoonlijkheid[2]. Dat met name aspecten als zelfbeeld (reflectie) en identiteit (feedback krijgen) hierin leidend zijn. Binnen onze assessments en trainingen bij H&L zijn wij ons hiervan bewust en begeleiden wij dagelijks deelnemers op het versterken van hun persoonlijk leiderschap. Maar wat betekent dit concreet?

1. Doen zoals je doet

In de ontmoetingen die ik dagelijks heb, merk ik soms dat deelnemers minder stilstaan bij wat hen als persoon typeert en vanuit welke motieven zij gedrag inzetten. Bij de vraag ‘Wat maakt het dat je doet zoals je doet?’ krijg ik dan regelmatig een vragende blik toegeworpen. Nu verwacht ik niet dat zij zoals als een psycholoog, trainer of coach diepgaand over zichzelf na hebben gedacht. Wel kan het in lerend opzicht helpend zijn om hier tijdig bij stil te staan en door het vragen om feedback op het effect van het gedrag te reflecteren. Door deelnemers respectvol te confronteren en hen concrete handvatten (tips, inzichten) te geven, stimuleren wij hen om op vaardigheidsniveau hun gedrag effectiever in te zetten. Tegelijkertijd zien wij ook dat deelnemers snel op hun oude, minder effectieve gedragspatronen terugvallen. Dan is een meer verdiepende aanpak nodig om dit te doorbreken. Om deze te doorbreken, is dan een meer verdiepende aanpak nodig.

2. Van doen naar denken

Om gedrag effectiever te veranderen wordt gezamenlijk met deelnemers onderzocht vanuit welke overtuigingen of drijfveren zij denken en handelen. Het bieden van kaders hierin stelt hen in staat om onderliggende samenhangen en (ineffectieve) patronen te onderkennen en om de eerste stappen te zetten in het veranderen van patronen in gedrag en gevoel. Als Assessment Adviseur zie ik dat deelnemers vaak geholpen zijn met bovengenoemde inzichten, maar dat een bestendige, effectieve verandering in aanpak en gedrag nog niet als vanzelfsprekend plaatsvindt. Om dit te realiseren, is het noodzakelijk dat op diepere lagen van de persoonlijkheid wordt gereflecteerd op iemands motieven, waarden en identiteit.

3. Van denken naar willen

Veranderen wordt krachtig en effectief wanneer je daar als mens vanuit jouw hart en buik voor kiest. Dat je vanuit jouw kernwaarden en motieven jezelf wilt ontwikkelen en doelbewuste, vitale keuzes maakt. Dus het gaat vooral om reflecteren, vertragen en het vanuit de dialoog met jezelf en anderen ruimte creëren om relevante persoonlijke keuzes te maken. In onze assessments, trainingen en coaching besteden wij bij Van Harte & Lingsma hier gericht aandacht aan. Hierbij zijn wij iemands persoonlijkheid niet rigoureus aan het veranderen. Wel kan ik uit eigen ervaring zeggen dat persoonlijkheidsverandering tot op zekere hoogte maakbaar is. Als Mr. Nice Guy was ik geneigd mijzelf weg te cijferen en mij minder kwetsbaar richting anderen op te stellen. Hoewel confrontatie soms nog enige spanning oplevert, heb ik meer lef ontwikkeld om voor mijn persoonlijke kernwaarde te gaan staan (‘liefde voor mijzelf en anderen’) en om te gaan staan voor wat ik belangrijk vind. Deze ervaring stelt mij in staat om ook met compassie naar de zoektocht van de deelnemers te kijken. Dat is iets wat wij bij Van Harte & Lingsma elke dag weer doen: deelnemers te zien voor wie zij daadwerkelijk als mens zijn en hen vanuit ervaren eigenaarschap verantwoordelijkheid te nemen voor hun proces van persoonlijk (authentiek) leiderschap. Elke dag weer.

[1]  o.a. Professor Jaap Denissen, hoogleraar psychologie Universiteit Tilburg.

[2] Swaab, D (2016): Ons creatieve brein, uitg. Atlas Contact, Amsterdam, Antwerpen, hoofdstuk 1, blz. 31

Bert de Groot, Assessment psycholoog

Bert de Groot

Assessment psycholoog

“Verwondering is de eerste stap naar het opdoen van wijsheid en ontwikkeling.”